Mất vị giác sau xạ trị là tình trạng xảy ra ở nhiều người đang điều trị ung thư. Sự thay đổi khẩu vị là một trải nghiệm đáng lo ngại. Những triệu chứng phổ biến này có thể ảnh hưởng đáng kể đến lượng thức ăn của bệnh nhân. Hơn nữa dẫn đến sụt cân, suy dinh dưỡng.

Sự thay đổi vị giác xảy ra có thể đến từ chính khối u, việc điều trị khối u, hoặc các ảnh hưởng xã hội và cảm xúc khác. Rối loạn vị giác có thể được chia thành bốn khía cạnh: mất vị giác, giảm vị giác, rối loạn vị giác và ảo giác vị giác. Có nhiều lý do dẫn đến vị giác và khứu giác bất thường ở bệnh nhân ung thư. Chẳng hạn như tổn thương tế bào thụ cảm giác quan, do ảnh hưởng của xạ trị.

Tại sao bạn bị mất vị giác sau xạ trị?

Sau xạ trị, các vi nhung mao của tế bào nụ vị giác bị tổn thương, giảm tiết nước bọt. Khi dùng liều điều trị đến 2.000 cGy thì một số vị như đắng, mặn bị mất trước, còn vị ngọt ít bị ảnh hưởng. Khoảng 2 đến 3 tuần sau khi bắt đầu xạ trị vùng đầu và cổ, mất vị giác sau xạ trị dần dần hồi phục. Sẽ mất từ 3 tuần đến 3 tháng sau khi điều trị kết thúc. Các nguyên nhân của vị giác thay đổi bao gồm:

Cơ quan cảm giác tổn thương

Những thay đổi về cảm giác của bệnh nhân ung thư có liên quan đến độc tính của thuốc hóa trị. Thuốc chống khối u liên quan đến thay đổi vị giác bao gồm: cisplatin, carboplatin, cyclophosphate, doxorubicin, 5-fluorouracil, levamisole và methotrexate. Trong xạ trị, các tế bào tiếp nhận khứu giác cũng bị tổn thương, và tổn thương khứu giác thường kèm theo những thay đổi về vị giác.

Viêm niêm mạc gây mất vị giác sau xạ trị

Thay đổi vị giác cũng có thể bắt nguồn từ viêm niêm mạc miệng. Một biến chứng phổ biến của xạ trị vùng đầu và cổ và một số loại thuốc hóa trị. Viêm niêm mạc là một triệu chứng của đau, viêm và loét trong niêm mạc của đường tiêu hóa. Trong điều trị ghép tủy, hầu như 100% bệnh nhân sẽ bị viêm niêm mạc miệng và đường tiêu hóa do hóa trị liều cao.

Hoạt động thần kinh bất thường

Ngoài các phương pháp điều trị khối u có thể ảnh hưởng đến tế bào nhận, nó cũng có thể ảnh hưởng đến hoạt động thần kinh. Sự nhạy cảm bất thường của dây thần kinh hông có thể dẫn đến nhận thức vị giác. Thuốc điều trị khối u có thể làm hỏng các tế bào thần kinh và làm mất vị giác sau xạ trị.

Thay đổi lối sống ở bệnh nhân mất vị giác sau xạ trị

Khô miệng sẽ làm thay đổi mùi vị của thức ăn trong miệng, vì vậy thức ăn quá khô sẽ làm thay đổi mùi vị. Có thể dùng nước thịt, súp hoặc gia vị để tăng thêm độ ẩm cho thức ăn.

Đánh răng và súc miệng thường xuyên để giữ cho miệng sạch sẽ. Súc miệng bằng trà, nước muối hoặc soda trước khi ăn! Để làm sạch vị giác của bạn và cải thiện mùi vị của thức ăn.

Tạo không khí bữa ăn để thúc đẩy cảm giác ngon miệng, cải thiện mất vị giác sau xạ trị. Ví dụ: Mùi hương của thức ăn, hương thơm của môi trường để kích thích khứu giác. Ăm nhạc thư giãn mà bệnh nhân thích để tăng khả năng thưởng thức thính giác. Môi trường ăn uống tao nhã và sự thay đổi của thức ăn để kích thích tầm nhìn. Để bệnh nhân có thể ăn trong một bầu không khí thoải mái.

Điều chỉnh chế độ ăn uống

Nếu mất vị giác sau xạ trị không đi kèm viêm niêm mạc miệng hoặc loét miệng trong miệng. Hãy thêm vị chua vào thức ăn, chẳng hạn như nước chanh, cam quýt và giấm. Hoặc uống một số loại nước trái cây hoặc đồ uống có tính axit, nhai kẹo cao su hoặc ngậm kẹo cứng hoặc kem que để kích thích tiết nước bọt. Ăn nhiều rau và canh luộc, uống nhiều nước giữa các bữa chính và giữa các bữa ăn chính.

Bệnh nhân ung thư nhạy cảm hơn với vị đắng nên tránh ăn thức ăn có vị đắng. Ví dụ như mướp đắng, rau giang, cải bẹ xanh. Khi dùng thuốc có thể dùng viên nang để giảm nôn do đắng.

Độ nhạy cảm với chua ngọt của bệnh nhân bị suy yếu, vì vậy có thể dùng thêm đường hoặc chanh để tăng độ chua ngọt. Bạn cũng có thể thử thêm nhiều loại nước sốt, chanh, salad hoặc rượu vang để tăng hương vị cho món ăn.

Thực phẩm đã được bảo quản lạnh hoặc đông lạnh đôi khi có thể cải thiện vị giác của bệnh nhân.

Có thể sử dụng một số nguồn thực phẩm đạm ít tanh như thịt gà, đậu phụ, trứng, v.v.

Chọn đồ uống từ sữa hoặc thực phẩm bổ dưỡng có chứa nhiều protein. Và nhiều loại vitamin và khoáng chất, và ăn một lượng nhỏ .

Kết luận

Thay đổi vị giác do khối u gây ra và các phương pháp xạ trị khối u. Nhiều tài liệu đã nghiên cứu về các loại, nguyên tắc và cách điều trị mất vị giác sau xạ trị. Các loại khối u khác nhau, chu kỳ điều trị, kế hoạch điều trị và tình trạng bệnh nhân cũng mang lại những biến chứng khác nhau.

Bình luận